Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα
ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ
Η «ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ» είναι ένας νεότερος όρος που αφορά μία χρόνια φλεγμονώδη πάθηση, η οποία προσβάλλει κυρίως τον αξονικό σκελετό, κατά τεκμήριο τη σπονδυλική στήλη και τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις.
Η ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ παρουσιάζει δύο μορφές:
- Τη ΜΗ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ, της οποίας τα ευρήματα δεν είναι ορατά στην απλή ακτινογραφία, αλλά στη Μαγνητική Τομογραφία.
- Την ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΜΕΝΗ ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ, στην οποία τα ευρήματα από τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και τη σπονδυλική στήλη γίνονται ορατά και στην απλή ακτινογραφία.
συμπτώματα
Τα συμπτώματα
Τα πιο κοινά πρώιμα συμπτώματα της ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ είναι:
- Συχνός χρόνιος πόνος και δυσκαμψία στην οσφυϊκή χώρα και στους γλουτούς, ο οποίος προκύπτει σταδιακά μέσα με λίγες εβδομάδες ή μήνες. Στην αρχή μπορεί η ενόχληση να εμφανιστεί μόνο στη μία πλευρά ή και στις δύο. Πρόκειται για έναν πόνο αμβλύ και διάχυτο, παρά για ένα πόνο επικεντρωμένο κάπου τοπικά.
Ο πόνος και η δυσκαμψία είναι εντονότερα κατά τις πρωινές ώρες, αλλά και τη νύχτα , αλλά μπορεί να υποχωρήσουν με ένα ζεστό μπάνιο ή με ελαφριά άσκηση.
- Με την πάροδο των μηνών, ο πόνος γίνεται επίμονος και επεκτείνεται στη σπονδυλική στήλη και στον αυχένα. Είναι, δε, πιθανό να εξαπλωθεί στα πλευρά, στην ωμοπλάτη, στους γοφούς, στους μηρούς, αλλά και στα πέλματα.
- Κόπωση με διάφορους βαθμούς έντασης είναι επίσης πιθανή κατά την εκδήλωση της νόσου, καθώς και εμφάνιση ήπιας αναιμίας.
Άλλα συμπτώματα που παρατηρούνται μπορεί να είναι και τα εξής:
- Φλεγμονή στο έντερο.
- Ιριδοκυκλιτιδα ή ραγοειδίτιδα. Περίπου το 1/3 των ασθενών εμφανίζουν φλεγμονή στο μάτι τουλάχιστον μία φορά. Τα σημάδια που μαρτυρούν μία τέτοια φλεγμονή είναι πόνος στο μάτι, ύγρανση του ματιού, ερυθρότητα, θολή όραση και φωτοευαισθησία.
Πώς επηρεάζεται στην πράξη η ζωή του ασθενούς;
Οι επιπτώσεις της ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ φαίνεται ότι μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά διάφορες πτυχές της ζωής του ασθενούς.
Ο πόνος, η δυσκαμψία, η κόπωση και οι διαταραχές ύπνου οδηγούν συχνά σε εναλλαγή διαθέσεων και χαμηλή αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των πασχόντων να αυτο-περιορίζεται και να αποσύρεται σταδιακά από την ενεργή κοινωνική ζωή. Έτσι, λοιπόν, η ασθένεια μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για ουσιαστικές (άμεσες και έμμεσες) κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις στη ζωή του ασθενούς, εργασιακή ανασφάλεια, μείωση της παραγωγικότητας και χαμηλή ποιότητα ζωής.
Επιδημιολογία
Η ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ εμφανίζει τα πρώτα της συμπτώματα κυρίως στις ηλικίες μεταξύ 20 και 40 ετών, με ένα μόλις 5% να την εκδηλώνει σε ηλικία άνω των 45 ετών.
H νόσος εμφανίζεται συχνότερα στην Ευρώπη (περ. 23,8 ανά 10.000). Μόνο στις ΗΠΑ, οι ασθενείς με ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ φτάνουν τα 5,5 εκατομμύρια. Σε διεθνές επίπεδο, οι ασθενείς φέρονται να αποτελούν 0,32 – 0,7% του συνολικού πληθυσμού.
H νόσος εμφανίζεται και στα δύο φύλα, με τους άνδρες να έχουν δύο με τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να την εμφανίσουν.
παράγοντες κινδύνου
Παράγοντες κινδύνου
Ως «παράγοντες κινδύνου» ορίζονται χαρακτηριστικά καταστάσεις και συμπεριφορές, που μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες εκδήλωσης ή επιδείνωσης μιας νόσου. Τι θα μπορούσε, λοιπόν, να αυξήσει τις πιθανότητες για εμφάνιση της ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ;
- Ηλικία
Η ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ διαγιγνώσκεται ως επί το πλείστον σε άτομα μεταξύ 20 και 30 ετών. Αν ένα άτομο βρίσκεται σε αυτή την ηλικία και παρουσιάζει “ύποπτα” συμπτώματα, καλό είναι να απευθυνθεί σε ένα ρευματολόγο.
- Κληρονομικότητα
Mε την εκδήλωση ΑΞΟΝΙΚΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ σχετίζονται 30 διαφορετικά γονίδια – και ιδιαίτερα το ανθρώπινο λευκοκυτταρικό αντιγόνο HLA-B27, το οποίο συνδέεται και με ασθένειες όπως η Ψωρίαση, η Ελκώδης Κολίτιδα, αλλά και η Νόσος του Crohn.
- Κάπνισμα
Το κάπνισμα είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για έναν ασθενή με ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ, καθώς μπορεί να συμβάλει στην επιδείνωση των συμπτωμάτων του. Μέσα από συζήτηση με τον γιατρό του, ο ασθενής μπορεί να καταλήξει σε κάποιους τρόπους που θα οδηγήσουν στη διακοπή του.
- Βακτήρια
Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το εντερικό μικροβίωμα (τα βακτήρια του εντέρου) ενδέχεται να επηρεάζει την ανάπτυξη της νόσου.
Ωστόσο, το γεγονός και μόνο ότι ένα άτομο μπορεί να παρουσιάζει έναν ή περισσότερους από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου, δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι θα νοσήσει από ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ.
διάγνωση
Η διάγνωση της νόσου
Η ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ μπορεί να διαγνωστεί μέσω λήψης ιατρικού και οικογενειακού ιστορικού, με μια λεπτομερή φυσική εξέταση, με αιματολογικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης και ειδικής εξέτασης για εντοπισμό του HLA-B27, καθώς και με τη βοήθεια ακτινογραφιών ή μαγνητικής τομογραφίας.
Κατά τη φυσική εξέταση, ελέγχεται ειδικά το μυοσκελετικό σύστημα. Καθώς, όμως, στα πρώτα στάδια της νόσου τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια, θεωρείται κρίσιμη η εξέταση των ιερολαγόνιων αρθρώσεων (συνδέουν τη λεκάνη με το κάτω τμήμα της σπονδυλικής στήλης) και της σπονδυλικής στήλης (συμπεριλαμβανομένου του αυχένα), καθώς και η εξέταση για σημάδια τυχόν ενθεσίτιδας (φλεγμονή στις θέσεις, εκεί δηλαδή που οι σύνδεσμοι και οι τένοντες συνδέονται με τα οστά).
Επιπλοκές της νόσου
Όσο η ασθένεια εξελίσσεται, τόσο η υπάρχουσα φλεγμονή μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση προοδευτικής μείωσης της κινητικότητας της σπονδυλικής στήλης, ενδεχομένως μέχρι τον πλήρη περιορισμό της στις πιο επιθετικές περιπτώσεις, αλλά και άλλων επιπλοκών, οι οποίες μπορεί να επηρεάζουν σημαντικά τη ζωή του ασθενούς.
Τέτοιες επιπλοκές μπορεί να είναι:
- Οφθαλμολογικά προβλήματα
Αν η φλεγμονή εξαπλωθεί στα μάτια, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, όπως πόνο, αλλά και ερυθρότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει θολή και επιδεινούμενη όραση, και ευαισθησία στο πολύ φως. - Οστεοπόρωση
Σύμφωνα με μελέτη στο Current Rheumatology Reports, η οστεοπόρωση προκύπτει συχνά στη σπονδυλική στήλη ανθρώπων με ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ, ακόμα και από τα πρώτα στάδια της νόσου. Και σε αυτή την περίπτωση, η σοβαρή φλεγμονή είναι εκείνη που συντελεί στην εμφάνιση της οστεοπόρωσης. - Γαστρεντερικές διαταραχές
- Αυξημένος κίνδυνος καρδιοπαθειών
Η νόσος μπορεί, επίσης, να αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης προβλημάτων στην καρδιά, όπως ανεπάρκεια αορτικής βαλβίδας, ισχαιμικό επεισόδιο, καρδιομυοπάθεια κ.λπ.
θεραπεία
Θεραπευτικές επιλογές
Δεν υπάρχει οριστική ή αιτιολογική θεραπεία για τη νόσο. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές επιλογές που στοχεύουν στον περιορισμό των συμπτωμάτων, στην ανακοπή της πορείας της νόσου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Οι θεραπείες αυτές είναι:
– Τα μη στεροειδή αντι-φλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs), τα οποία στοχεύουν στη μείωση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τη φλεγμονή.
– Τα κορτικοστεροειδή.
– Οι βιολογικοί/ανοσοκατασταλτικοί παράγοντες, που είναι κυρίως ενέσιμες θεραπείες, οι οποίες δρουν στοχευμένα μειώνοντας την ενεργότητα της νόσου.
– Τα τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα (DMARDs) σε κάποιες περιπτώσεις.
• Υποστηρικτική αγωγή
Κρίσιμο ρόλο στην πορεία του ασθενή μπορεί να παίξει και η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση, η οποία έχει ως στόχο να καταπραΰνει τον πόνο και να αυξήσει την κινητικότητα στη σπονδυλική στήλη.
Ζώντας με αυτή
Ζώντας με την ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ
Η ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ αποτελεί μία χρόνια, προοδευτική νόσο. Αυτό σημαίνει ότι οι διαθέσιμες θεραπείες συμβάλλουν στη διαχείρισή της, χωρίς όμως να τη θεραπεύουν πλήρως. Γι’ αυτόν τον λόγο, πέρα από την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, το κλειδί είναι η φροντίδα για μια καλή ποιότητα ζωής, η πρόληψη ώστε να αποφευχθεί η επίπτωση στο μυοσκελετικό και ο όσο το δυνατόν καλύτερος έλεγχος των συμπτωμάτων και της φλεγμονής. Αυτές αποτελούν ένα από τα σπουδαιότερα κομμάτια της αποτελεσματικής διαχείρισής της
Οι παρεμβάσεις που προτείνονται παρακάτω αποτελούν γενικές συστάσεις. Κάθε ασθενής είναι μοναδικός και κάθε παρέμβαση θα πρέπει να έχει την σύμφωνη γνώμη αφενός του θεράποντος ιατρού, να είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς.
Γενικές κατευθύνσεις περιλαμβάνουν
- Διατροφή
H τήρηση ενός υγιεινού διαιτολογίου μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη ζωή του ασθενούς. Η διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική για την ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ, καθώς όσο περισσότερο ζυγίζει κανείς, τόσο περισσότερο επιβαρύνονται οι αρθρώσεις του.
Ένα υγιεινό διαιτολόγιο θα πρέπει να ακολουθείται μετά από την σύσταση ενός ειδικού σε θέματα διατροφής σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό και να εξατομικεύεται ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς. Γενικές κατευθύνσεις περιλαμβάνουν:
– φρούτα και λαχανικά, προκειμένου ο ασθενής να λαμβάνει μια ποικιλία αντιοξειδωτικών και φυτικών ινών.
– Πρωτεΐνες
– Ασβέστιο, μέσα από γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά.
– Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που μπορεί μπορεί κανείς να τα προσλάβει με την κατανάλωση λιπαρών ψαριών, όπως οι σαρδέλες και τα αμύγδαλα.
Υπάρχει πάντα και η επιλογή σχετικών συμπληρωμάτων διατροφής, για τα οποία όμως είναι σημαντικό ο ασθενής να συνεννοηθεί πρώτα με τον γιατρό του.
- Καλός ύπνος
Περίπου το 66% των ανθρώπων που νοσούν από ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ αναφέρουν ότι υποφέρουν από κόπωση, κάτι στο οποίο συμβάλλει και ο κακός/ανήσυχος ύπνος. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί ασθενείς (46%) υποφέρουν από περιοδικές ή συνεχείς αϋπνίες.
Προκειμένου, λοιπόν, ένας ασθενής να βελτιώσεις τις συνθήκες του ύπνου του, και πάντα μετά από σύσταση του θεράποντος ιατρού μπορεί:
– Να διατηρεί μια καλή στάση σώματος όταν κοιμάται.
– Να αποφύγει τα χοντρά, μεγάλα μαξιλάρια.
- Διακοπή του καπνίσματος
Το κάπνισμα έχει συνδεθεί με πιο ενεργή νόσο, μεγαλύτερη φλεγμονή, ελαττωμένη λειτουργική ικανότητα και, γενικότερα, μειωμένη ποιότητα ζωής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, στους ασθενείς με ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΠΟΝΔΥΛΑΡΘΡΙΤΙΔΑ, η διακοπή του καπνίσματος βρέθηκε να ισοδυναμεί με περίπου το 30% του οφέλους που προσφέρει μια φυσικοθεραπεία και το 16% του οφέλους από μία βιολογική θεραπεία.
- Μικρές καθημερινές αλλαγές πρέπει να εξατομικεύονται πάντα μετά από την σύσταση του θεράποντος ιατρού και σε συνεργασία με φυσικοθεραπευτή
– Διατήρηση μιας σωστής στάσης σώματος
– Αποφυγή της πολύωρης ακινησίας
– Αποφυγή ασκήσεων που επιβαρύνουν τον αυχένα και τη μέση
– Ήπια άσκηση
– φυσικοθεραπεία από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία
Βιβλιοθήκη Επιστημόνων Υγείας
Συνδεθείτε
Κάνετε login για να αποκτήσετε πρόσβαση σε παρουσιάσεις, επιστημονικές εκδηλώσεις, έντυπα, επιστημονικές μελέτες, video, υλικά για τους ασθενείς και απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για τα προϊόντα μας.