Υποστήριξη Ασθενών

Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε κατά τη διάρκεια της θεραπείας σας είναι να παραμείνετε ενημερωμένες. Όσο περισσότερα γνωρίζετε, τόσο καλύτερα προετοιμασμένες θα αισθάνεστε. Αυτός είναι και ο λόγος που είναι σημαντικό να κάνετε ερωτήσεις.

Συχνά είναι καλύτερο να προετοιμάζετε έναν κατάλογο με ερωτήσεις πριν από την προγραμματισμένη συνάντησή σας. Κατά τις συναντήσεις αυτές μπορεί να αισθανθείτε άγχος και είναι εύκολο να ξεχάσετε κάτι που θέλατε να ρωτήσετε. Μια λίστα με ερωτήσεις μπορεί να διασφαλίσει ότι θα θυμηθείτε τα πάντα. Επίσης, οι απαντήσεις μπορεί να σας βοηθήσουν να παραμείνετε καλύτερα ενημερωμένες.

Τι μπορεί να θέλετε να ρωτήσετε τον γιατρό σας

• Πρόκειται να κάνετε απεικονιστικές εξετάσεις ή εξετάσεις αίματος;
• Γιατί θα γίνουν αυτές οι εξετάσεις:
• Ποιες πληροφορίες θα μας δώσουν;
• Πόσο συχνά θα πρέπει να κάνω αυτή την εξέταση;
• Μπορώ να έχω ένα αντίγραφο των αποτελεσμάτων;
• Ποιες ανεπιθύμητες ενέργειες μπορεί να εμφανιστούν;
• Τι θα πρέπει να κάνω εάν εμφανίσω ανεπιθύμητες ενέργειες;
• Πώς θα γνωρίζουμε εάν η θεραπεία μου είναι αποτελεσματική;
• Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να επικοινωνώ μαζί σας, ή με την ομάδα ιατρικής φροντίδας που με παρακολουθεί, μεταξύ των επισκέψεων;
• Ποιον θα πρέπει να καλέσω εάν έχω κάποιο πρόβλημα ή κάποια ερώτηση σχετικά με τη θεραπεία μου;
• Υπάρχει κάτι που θα πρέπει να πω στον εργοδότη μου;
• Πότε θα πρέπει να προγραμματίσω το επόμενο ραντεβού μου;
• Πώς θα πρέπει να λαμβάνω τη θεραπεία μου;
• Τι θα πρέπει να κάνω εάν παραλείψω μια δόση;
• Πού θα πρέπει να φυλάσω τη φαρμακευτική αγωγή μου στο σπίτι;

Τι μπορεί να σας ρωτήσει ο γιατρός σας

Κατά την προγραμματισμένη συνάντησή σας, ο γιατρός σας μπορεί επίσης να θέλει να σας κάνει ερωτήσεις. Μπορεί να ενδιαφέρεται για το πρόσφατο ιατρικό ιστορικό σας και οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή μπορεί να λαμβάνετε. Θα είναι χρήσιμο να έχετε σημειώσει οποιοδήποτε πρόσφατο σύμπτωμα και να έχετε μαζί σας στη συνάντηση όλες τις φαρμακευτικές αγωγές που λαμβάνετε, συμπεριλαμβανομένων των συμπληρωμάτων διατροφής.

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Cancer.net. Breast cancer – metastatic: questions to ask the health care team. http://www.cancer.net/cancer-types/breast-cancer-metastatic/questions-ask-health-care-team. Accessed October 30, 2019.
2. Susan G Komen. Questions to ask your doctor. http://ww5.komen.org/BreastCancer/QuestionstoAsktheDoctorPDFDownloads.html. Accessed October 30, 2019.
3. Metastatic Breast Cancer Network. Be your own best advocate! mbcn.org/be-your-own-best-advocate/. Accessed June 24, 2019.
4. Napolitano, E. Making the most of your first appointment with your oncologist.
Memorial Sloan Kettering Cancer Center website. https://www.mskcc.org/blog/making-most- your-first-appointment-your-oncologist. Accessed October 30, 2019.

Γνωρίζετε ότι η διάγνωση μεταστατικού καρκίνου του μαστού μπορεί να είναι τρομακτική. Ωστόσο, δεν είστε μόνη σας σε αυτό το ταξίδι.

Δεν είστε μόνη

Η διάγνωσή σας μπορεί να σας δίνει μια αίσθηση απομόνωσης, αλλά αυτή τη στιγμή υπάρχουν (περισσότερες από 30.500 γυναίκες)⁵ που ζουν με τον μεταστατικό καρκίνο του μαστού, πολλές από τις οποίες είναι πρόθυμες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να βοηθήσουν άλλες γυναίκες που κάνουν το ίδιο ταξίδι.

Η εγγραφή σε μια ομάδα υποστήριξης ή σε μια διαδικτυακή κοινότητα μπορεί να είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να βρείτε συμβουλές, πληροφορίες και υποστήριξη. Επίσης, οι γυναίκες αυτές μπορεί να έχουν την ίδια οπτική γωνία με εσάς, αφού συχνά έχουν παρόμοιες προσλαμβάνουσες. Αυτές οι ομάδες μπορούν να προσφέρουν ένα φιλόξενο και ζεστό περιβάλλον επικοινωνίας, όπου θα έχετε τη δυνατότητα να εκφράσετε με ειλικρίνεια τα συναισθήματά σας.

Ο καρκίνος σας αντιμετωπίζεται

Επί του παρόντος, δεν υπάρχει ίαση για τον μεταστατικό καρκίνο του μαστού (σταδίο IV). Εντούτοις, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι το γεγονός ότι δεν είναι ιάσιμος δεν σημαίνει ότι είναι και μη αντιμετωπίσιμος.

Υπάρχουν πολλές θεραπείες για τον μεταστατικό καρκίνο του μαστού. Εσείς, ο θεράπων Ιατρός  και η ομάδα ιατρικής φροντίδας που σας παρακολουθεί θα εργάζεστε από κοινού για τη θεραπεία σας.

Μπορείτε να αντισταθείτε

Ξέρετε ότι παλεύετε με μια δύσκολη νόσο. Ο Ογκολόγος και η ομάδα ιατρικής φροντίδας που σας παρακολουθεί με τα διαθέσιμα συστήματα υποστήριξης, μπορούν να σας δώσουν την απαραίτητη ώθηση να παραμείνετε αποφασισμένη και να μην καταβληθείτε.

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. National Cancer Institute. Study estimates number of U.S. women living with metastatic breast cancer. https://www.cancer.gov/news-events/press-releases/2017/metastatic-breast-cancer- survival-rates. Accessed October 30, 2019.
2. Susan G Komen. Support for people with metastatic breast cancer. https://ww5.komen.org/BreastCancer/SupportforPeoplewithMetastaticBreastCancer.html. Accessed October 30, 2019.
3. Susan G Komen. Life after treatment. https://ww5.komen.org/LifeAfterTreatment.html. Accessed October 30, 2019.
4. Fred Hutch. Living with stage 4. https://www.fredhutch.org/en/news/center- news/2014/10/stage-4-metastatic-misunderstood-breast-cancer.html. Accessed October 30, 2019.
5. The Globocan Cancer Observatory. All Rights Reserved, December, 2020

Η διάγνωση μεταστατικού καρκίνου του μαστού μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε ότι η ζωή σας είναι πλέον εκτός ελέγχου. Ορισμένες φορές, μπορεί να φαίνεται ευκολότερο να κάνετε απλώς αυτό που σας λένε και να αφήσετε τον έλεγχο στους άλλους – αλλά αυτή είναι η δική σας ζωή και η δική σας θεραπεία. Μπορείτε να πάρετε τον έλεγχο και να βεβαιωθείτε ότι θα έχετε τη φροντίδα που σας αξίζει. Ακολουθούν κάποιες πρακτικές συμβουλές που μπορεί να σας βοηθήσουν να κάνετε ακριβώς αυτό.

Πρακτική Συμβουλή #1: Γνωρίστε την ομάδα ιατρικής φροντίδας που σας παρακολουθεί

Όσο καλύτερα γνωρίζετε τα άτομα της ομάδας σας, τόσο καλύτερα σας γνωρίζουν και εκείνα. Όταν συναντάτε την ομάδα από κοντά, μπορείτε να μάθετε καλύτερα ο ένας τον άλλο και να καταλάβετε τον ρόλο και τους στόχους του καθενός σε αυτό το θεραπευτικό ταξίδι

Πρακτική Συμβουλή #2: Αναφέρετε τις ανεπιθύμητες ενέργειες

Συζητάτε πάντοτε με την ομάδα ιατρικής φροντίδας που σας παρακολουθεί σχετικά με  οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια εμφανίσετε. Ακόμη και όταν δεν είστε σίγουρη ότι πρόκειται για ανεπιθύμητη ενέργεια, ελέγξτε το με τον γιατρό ή τον νοσηλευτή σας. Μην νιώθετε ότι παραπονιέστε, είναι σημαντικό να τα αναφέρετε. Έτσι, δίνεται στην ομάδα υγειονομικής φροντίδας που σας παρακολουθεί τις πληροφορίες που χρειάζονται για να σας βοηθήσουν.

Μπορεί επίσης να ανησυχείτε μήπως μειωθεί ή διακοπεί η φαρμακευτική αγωγή σας εάν αναφέρετε μια ανεπιθύμητη ενέργεια. Εσείς και ο γιατρός σας μπορείτε να αποφασίσετε ποιες είναι οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν.

Πρακτική Συμβουλή #3: Συμμετέχετε στη συζήτηση

Σε κάθε βήμα της θεραπείας σας, μιλήστε με τον γιατρό σας και βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε τον λόγο για τον οποίον λαμβάνεται κάθε απόφαση. Μοιραστείτε τις ερωτήσεις ή τις ανησυχίες που μπορεί να έχετε. Η ενημέρωσή σας είναι απαραίτητη για να διασφαλίζεται ότι θα έχετε ενεργό λόγο στη θεραπεία σας.

Πρακτική Συμβουλή #4: Καταλάβετε τι είναι αυτό που περιμένετε

Σε ολόκληρη τη διάρκεια της θεραπείας σας, θα υποβάλλεστε σε πολλαπλές εξετάσεις και διαδικασίες. Όταν γνωρίζετε τι εξυπηρετούν και τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τις εκπλήξεις και να αισθανθείτε μεγαλύτερη σιγουριά ότι κάνετε τα σωστά βήματα προς τα εμπρός.

Επίσης, συζητήστε με τον γιατρό σας για το πώς μπορείτε να διασφαλίσετε ότι θα παίρνετε τα αποτελέσματα των εξετάσεών σας όσο το δυνατόν συντομότερα. Ορισμένες φορές βοηθά να προγραμματίζετε τις εξετάσεις σας νωρίς μέσα στην εβδομάδα. Έτσι, δεν θα χρειάζεται να περιμένετε να περάσει το Σαββατοκύριακο για να πάρετε τα αποτελέσματά σας.

Πρακτική Συμβουλή #5: Ενημερωθείτε για το πώς και το πότε θα μάθετε εάν η θεραπεία σας είναι αποτελεσματική

Δεν είναι όλες οι θεραπείες αποτελεσματικές αμέσως. Μπορεί να μην αισθανθείτε κάποια διαφορά ή μπορεί ακόμη και να αισθανθείτε χειρότερα. Μιλήστε με τον γιατρό σας σχετικά με το πόσο θα πρέπει λογικά να περιμένετε για να διαπιστώσετε εάν μια θεραπεία είναι αποτελεσματική. Ποιες εξετάσεις θα πρέπει να κάνετε για να το μάθετε; Και πάλι, το να είστε καλύτερα ενημερωμένες βοηθά στο να έχετε ενεργό ρόλο στη θεραπεία σας.

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Cancer.net. Breast cancer: questions to ask the health care team. https://www.cancer.net/cancer-types/breast-cancer/questions-ask-health-care-team. Accessed December 18, 2019.
2. Susan G. Komen. Newly diagnosed with metastatic breast cancer. https://ww5.komen.org/BreastCancer/NewlyDiagnosedWithMetastaticBreastCancer/. Accessed December 18, 2019.
3. Metastatic Breast Cancer Network. Be your own best advocate! mbcn.org/be-your-own-best- advocate/. Accessed June 24, 2019.

Πριν από την τομογραφία

Είναι συνηθισμένο να αισθάνεστε άγχος πριν από την πρώτη σας απεικονιστική εξέταση, που είναι συνήθως κάπιοα τομογραφία. Είναι τόσο συνηθισμένο, μάλιστα, ώστε υπάρχει ακόμη και σύνθετη λέξη στην αγγλική γλώσσα που περιγράφει αυτό το άγχος: “scanxiety” (από τις λέξεις scan που σημαίνει τομογραφία και anxiety που σημαίνει άγχος). Υπάρχουν διάφορα πράγματα που μπορούν να σας βοηθήσουν να αισθανθείτε λιγότερο άγχος:

• Ζητήστε από τον γιατρό σας να προγραμματίσει την εξέταση νωρίς το πρωί. Αυτό μπορεί να μειώσει τον χρόνο που θα χρειαστεί να περιμένετε και να σκέπτεστε την τομογραφία
• Ζητήστε από τον γιατρό σας να σας ενημερώσει για τον τρόπο με τον οποίο θα λάβετε τα αποτελέσματα της τομογραφίας. Έτσι θα ξέρετε τι να περιμένετε
• Χαλαρωτικές ασκήσεις και δραστηριότητες, όπως διαλογισμός, βαθιές αναπνοές και ακρόαση μουσικής βοηθούν
• Ελαφρά σωματική δραστηριότητα, όπως γιόγκα ή περπάτημα, που μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε, εάν ο γιατρός σας συμφωνήσει

Κατά τον χρόνο της απεικονιστικής εξέτασης

Η ακριβής εξέταση στην οποία θα υποβληθείτε θα εξαρτηθεί από τον γιατρό σας, τη νόσο σας και τη θέση των μεταστάσεων. Μια απεικόνιση μπορεί να περιλαμβάνει:

• Ακτινογραφία: Οι ακτινογραφίες είναι ένας τύπος ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται για να ληφθούν εικόνες από το εσωτερικό του σώματος. Δημιουργούν ασπρόμαυρες εικόνες. Σκληρά μέρη του σώματός σας, όπως τα οστά, απεικονίζονται άσπρα. Τα μαλακότερα μέρη, όπως τα όργανά σας, απεικονίζονται γκρι ή πιο σκούρα. Στις μαστογραφίες χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ για την αναζήτηση όγκων στο εσωτερικό και γύρω από τους μαστούς
• Μαγνητική τομογραφία: Η ακριβής μετάφραση του όρου MRI είναι απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (magnetic resonance imaging). Μια μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί έναν μαγνήτη και ραδιοκύματα για να δημιουργήσει λεπτομερείς εικόνες του σώματος. Μια μαγνητική τομογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση της παρουσίας καρκίνου. Ορισμένες φορές χρησιμοποιείται ένα σκιαγραφικό μέσο για τη βελτίωση της ορατότητας στη σωματική κοιλότητα κατά τη διάρκεια της MRI
• Αξονική τομογραφία: Η ακριβής μετάφραση του όρου CT είναι υπολογιστική τομογραφία (computed tomography). Μια αξονική τομογραφία είναι ένας τύπος ενισχυμένης ακτινογραφίας. Χρησιμοποιεί ειδικό ακτινολογικό εξοπλισμό για τη δημιουργία λεπτομερών εικόνων διαφόρων περιοχών στο εσωτερικό του σώματος
• Τομογραφία PET: Η ακριβής μετάφραση του όρου PET είναι τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (positron emission tomography). Πριν από τη διενέργεια μιας τομογραφίας PET, γίνεται ένεση μιας μικρής ποσότητας ραδιενεργού γλυκόζης στον οργανισμό. Τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν αυτή τη γλυκόζη για να αναπτυχθούν. Οι τομογραφίες ΡΕΤ μπορούν να ανιχνεύσουν τα καρκινικά κύτταρα εντοπίζοντας τη θέση της ραδιενεργού γλυκόζης

• Σπινθητογράφημα οστών: Το σπινθηρογράφημα οστών είναι μια εξέταση πυρηνικής ιατρικής και λαμβάνει εικόνες λίγες ώρες μετά τη χορήγηση ενός ραδιοσεσημασμένου φαρμάκου. Στις εικόνες φαίνεται συνήθως όλος ο σκελετός και ορισμένες φορές εξετάζεται με λεπτομέρεια ένα συγκεκριμένο μέρος.

Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει να κάνετε και άλλες εξετάσεις, όπως π.χ. αιματολογικές εξετάσεις, για να ελέγξει και να αξιολογήσει τη συνολική σας κατάσταση.

Μετά την τομογραφία

Ανάλογα με τα αποτελέσματά σας, εσείς και ο γιατρός σας μπορεί να αποφασίσετε να παραμείνετε στο υφιστάμενο θεραπευτικό πλάνο ή να αλλάξετε σε κάποια άλλη θεραπεία. Εσείς και ο γιατρός σας θα αποφασίσετε ποια είναι τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν.

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Memorial Sloan Kettering Cancer Center. Coping with “scanxiety” during and after cancer treatment. https://www.mskcc.org/blog/coping-scanxiety-during-and-after-treatment. Accessed October 30, 2019.
2. Cancer Support Community. Seven tips to manage scanxiety. https://www.cancersupportcommunity.org/blog/2018/01/seven-tips-manage-scanxiety. Accessed October 30, 2019.
3. Medline Plus. X-rays. https://medlineplus.gov/xrays.html#. Accessed October 30, 2019.
4. Medline Plus. MRI scans. https://medlineplus.gov/mriscans.html#. Accessed October 30, 2019.
5. RadiologyInfo.org. Contrast materials. https://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=safety- contrast. Accessed October 30, 2019.
6. Medline Plus. CT scans. https://medlineplus.gov/ctscans.html#. Accessed October 30, 2019.
7. Hoffman M, Nandurkar D. PET scan. Inside Radiology website. https://www.insideradiology.com.au/pet-scan/. Accessed June 27, 2019.
8. Breastcancer.org. PET scans. https://www.breastcancer.org/symptoms/testing/types/pet. Accessed October 30, 2019.
9. Metastatic Breast Cancer Network. Be your own best advocate! http://mbcn.org/be-your-own- best-advocate/. Accessed October 30, 2019.

Πόσο ανοιχτά πρέπει να μιλάω για τη διάγνωσή μου;

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να γνωρίζει την ιατρική σας κατάσταση. Η απόφαση να μοιραστείτε τη διάγνωσή σας είναι αποκλειστικά δική σας. Ωστόσο, οι συνεργάτες, οι συνάδελφοι και ο εργοδότης σας μπορεί να δείξουν μεγαλύτερη κατανόηση σχετικά με τις αλλαγές στην απόδοσή σας στην εργασία σας ή τη συχνότητα της παρουσίας σας στον χώρο εργασίας εάν γνωρίζουν ποια είναι η αιτία.

Εάν τελικά αποφασίσετε να το πείτε σε κάποιον, σας προτείνουμε μερικούς τρόπους για να γίνει πιο εύκολη η σχετική συζήτηση.

• Διαλέξτε μια άνετη και ήσυχη τοποθεσία
• Πείτε το σε λίγους ανθρώπους κάθε φορά
• Βάλτε τα όριά σας σχετικά με το είδος των συζητήσεων που δεν σας ενοχλούν. Για παράδειγμα, έχετε κάθε δικαίωμα να πείτε: «Μπορεί να φαίνομαι κουρασμένη ή να φοράω περούκα. Θα προτιμούσα κανείς να μη μου το επισημαίνει».

Θα είμαι σε θέση να εργαστώ όταν υποβάλλομαι σε θεραπεία;

Μπορεί να είναι απολύτως εφικτό να συνεχίσετε να εργάζεστε ενώ λαμβάνετε θεραπεία για τον καρκίνο. Μπορεί να είναι ακόμη και χρήσιμο για τη συνολική σας λειτουργικότητα να συνεχίσετε να έχετε μια καθημερινή ρουτίνα. Ωστόσο, μπορεί να αντιμετωπίσετε δυσκολίες με τη συγκέντρωσή σας και με την ικανότητα ανάκλησης συγκεκριμένων λεπτομερειών. Ακολουθούν κάποιες προτάσεις σχετικά με το πώς μπορείτε να ξεπεράσετε αυτό το πρόβλημα:

• Τηρείτε ένα αρχείο καταγραφής των συναντήσεων και των ραντεβού σας, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών λεπτομερειών, όπως ποιοι ήταν παρόντες και τι συζητήθηκε
• Φτιάξτε μια λίστα των εκκρεμοτήτων σας, σημειώνοντας τις σημαντικές απαιτήσεις που υπάρχουν από εσάς και τις προθεσμίες για τις επικείμενες εργασίες
• Χρησιμοποιείτε ένα ημερολόγιο για την παρακολούθηση της ροής της εργασίας σας

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Breastcancer.org. Telling your boss and co-workers about your breast cancer diagnosis. https://www.breastcancer.org/tips/your_job/boss_coworkers. Accessed October 30, 2019.
2. Breastcancer.org. Working during treatment. https://www.breastcancer.org/tips/your_job/during_treatment. April 22, 2019. October 30, 2019.
3. Ashford K, Pagán CN. Advanced breast cancer and your job. WebMD website. https://www.webmd.com/breast-cancer/features/advanced-breast-cancer-work#1. Accessed January 23, 2020.

Περιποίηση του δέρματός σας

Οι θεραπείες κατά του καρκίνου ενδέχεται να σχετίζονται με διάφορες μεταβολές στο δέρμα σας. Για παράδειγμα, το δέρμα σας μπορεί να γίνει ξηρό, κνησμώδες, πιο ευαίσθητο, ή μπορεί να αναπτύξετε εξάνθημα. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι έχει αλλάξει ακόμη και το χρώμα του δέρματος σας. Ορισμένοι τρόποι για να φροντίσετε το δέρμα σας είναι οι ακόλουθοι:

• Πίνετε άφθονο νερό
• Φοράτε αντιηλιακή κρέμα ή καπέλο όταν βγαίνετε έξω
• Κάνετε μπάνιο ή ντους με το νερό σε χλιαρή θερμοκρασία. Το ζεστό νερό είναι γνωστό ότι επιδεινώνει το ξηρό και κνησμώδες δέρμα
• Ενυδατώνετε το δέρμα σας με τις συνιστώμενες κρέμες ή λοσιόν
• Αποφεύγετε τα προϊόντα που περιέχουν αλκοόλ ή τις λοσιόν με άρωμα ή γενικότερα τα αρώματα, καθώς ενδέχεται να ξηράνουν ή να ερεθίσουν το δέρμα

Περιποίηση των νυχιών σας

Τα νύχια σας μπορεί να επηρεαστούν κατά τη διάρκεια της θεραπείας κατά του καρκίνου. Μπορεί να τα αισθάνεστε ξηρά ή εύθρυπτα ή να είναι χαλαρά ή να έχουν δυσχρωμίες. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να σπάσουν από τη βάση τους. Εξετάστε τις ακόλουθες προτάσεις για την περιποίηση των νυχιών σας:

• Διατηρείτε τα νύχια σας καθαρά, λιμαρισμένα και κοντά
• Αποφεύγετε τα τεχνητά νύχια, καθώς ενδέχεται να αυξήσουν τον κίνδυνο λοίμωξης
• Φοράτε γάντια όταν κάνετε οικιακές εργασίες ή κηπουρική
• Αποφεύγετε μανικιούρ και πεντικιούρ

Απώλεια μαλλιών

Πολλοί άνθρωποι ανησυχούν για το ενδεχόμενο απώλειας ή λέπτυνσης των μαλλιών τους κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι για να αντιμετωπίσετε την απώλεια μαλλιών ενώ υποβάλλεστε σε θεραπεία:

• Κόψτε τα μαλλιά σας πριν ξεκινήσετε τη θεραπεία. Το γεγονός αυτό μπορεί να μετριάσει το στρες της σταδιακής απώλειας των μαλλιών
• Χρησιμοποιείτε ήπια προϊόντα περιποίησης μαλλιών, χωρίς πρόσθετα αρώματα, για την πρόληψη του ερεθισμού του τριχωτού της κεφαλής. Εξετάστε το ενδεχόμενο να πλένετε τα μαλλιά σας λιγότερο συχνά και προσέχετε να μην τα τρίβετε πολύ έντονα
• Εξετάστε το ενδεχόμενο να φορέσετε περούκα, μαντήλι ή τουρμπάνι. Εξετάστε αν οι ασφαλιστικές εταιρείες καλύπτουν το κόστος μιας περούκας, όταν χρησιμοποιείται για ιατρικούς λόγους. Σας συνιστούμε να αγοράσετε περούκα ενώ έχετε ακόμη τα μαλλιά σας, ώστε να είναι ευκολότερο να βρείτε το σωστό χρώμα και το σωστό στιλ. Εάν δεν σας αρέσουν οι περούκες, μπορείτε να καλύψετε το κεφάλι σας με ένα μαντήλι ή ένα τουρμπάνι. Υπάρχουν σήμερα πολλές μοντέρνες και καλαίσθητες επιλογές και είναι διαθέσιμες σε φυσικά καταστήματα ή στο Διαδίκτυο
• Εφαρμόζετε αντηλιακή κρέμα στο τριχωτό της κεφαλής ή φοράτε καπέλο όταν είστε έξω
• Αποφεύγετε να κάνετε μπούκλες στα μαλλιά σας ή να χρησιμοποιείτε χημικά προϊόντα, όπως οι βαφές

Συζητάτε πάντοτε με τον γιατρό σας για οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια μπορεί να εμφανίσετε.

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. National Cancer Institute. Skin and nail changes during cancer treatment. https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/side-effects/skin-nail-changes. Accessed June 30, 2019.
2. Robles-Rodriguez E. Nail and skin changes. Living Beyond Breast Cancer website. https://www.lbbc.org/learn/side-effects/nail-and-skin-changes. Accessed October 30, 2019.
3. Cancer.net. Hair loss or alopecia. https://www.cancer.net/coping-with-cancer/physical- emotional-and-social-effects-cancer/managing-physical-side-effects/hair-loss-or-alopecia. Accessed June 30, 2019.
4. Breastcancer.org. Scarves, turbans, hats, and makeup. https://www.breastcancer.org/tips/hair_skin_nails/alternatives. Accessed June 30, 2019.

Μιλήστε με έναν διατροφολόγο

Είναι σημαντικό να έχετε υγιεινές διατροφικές συνήθειες όταν πάσχετε από μεταστατικό καρκίνο του μαστού. Εάν είναι εφικτό, επισκεφθείτε έναν διατροφολόγο για τη δημιουργία ενός διατροφικού πλάνου που είναι προσαρμοσμένο σε εσάς και τις ανάγκες σας. Υπάρχουν ορισμένες γενικές κατευθυντήριες οδηγίες σε σχέση με τη διατροφή. Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες αφορούν στην πρόσληψη φυτικών τροφών και συνιστώμενων λιπαρών.

Συμβουλεύεστε πάντοτε τον γιατρό σας πριν τροποποιήσετε τη δίαιτα σας.

Πρόσληψη φυτοχημικών από τις τροφές

Τα φυτοχημικά είναι φυσικά απαντώμενες ενώσεις που περιέχονται στις φυτικές τροφές και έχουν πολυάριθμα οφέλη για την υγεία.

Συνιστώμενα λιπαρά

Μιλήστε με έναν διατροφολόγο για να υπολογίσετε την ιδανική ποσότητα λιπαρών που θα πρέπει να καταναλώνετε. Για τις γυναίκες που έχουν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού, συνιστώνται γενικά τα ακόλουθα:

• Περιορίστε την πρόσληψη τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά
• Παραδείγματα: κόκκινο κρέας, εντόσθια και γαλακτοκομικά προϊόντα
• Μειώστε την πρόσληψη τροφών που περιέχουν trans-λιπαρά οξέα
• Παραδείγματα: προμαγειρεμένα φαγητά, μαργαρίνη
• Αυξήστε την πρόσληψη ω-3 πολυακόρεστων λιπαρών
• Παράδειγμα: ψάρι

Βιβλιογραφικές Αναφορές
1. Oliveira R. Why phytochemicals are important. UC Davis Integrative Medicine website. https://ucdintegrativemedicine.com/2015/06/why-phytochemicals-are-important/#gs.6rx5n2. Published June 30, 2015. Accessed October 30, 2019.
2. Johns Hopkins Medicine. Nutrition for breast cancer patients and survivors. https://www.hopkinsmedicine.org/breast_center/treatments_services/nutrition.html. Accessed October 30, 2019.