BLOG | Οστεοπόρωση

Δρ. Ηλέκτρα Χ. Ζαβιτσάνου, ειδική ρευματολόγος

Η οστεοπόρωση είναι συνήθως συνδεδεμένη με τις μεγαλύτερες ηλικίες – και, κυρίως, με τις γυναίκες. Ωστόσο, αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι, σε ειδικές περιπτώσεις, η οστεοπόρωση μπορεί να “χτυπήσει” και τις νεότερες ηλικίες, μένοντας για πολλά χρόνια αδιάγνωστη ή λανθασμένα διαγνωσμένη. Το κείμενο που ακολουθεί είναι άκρως διαφωτιστικό.

Οστεοπόρωση είναι μια σκελετική πάθηση, η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής, που οδηγεί σε αυξημένη τάση για κατάγματα. Τα κατάγματα είναι η πιο σημαντική κλινική συνέπεια της οστεοπόρωσης.

Η πλειονότητα των ανθρώπων που παθαίνουν οστεοπόρωση είναι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Υπάρχουν, όμως, και κάποιες άλλες καταστάσεις υγείας που μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή οστική μάζα (οστεοπόρωση) στον νεότερο πληθυσμό.

Η νεανική οστεοπόρωση μπορεί να είναι ιδιοπαθής (που αποτελεί και τον κυριότερο τύπο επίκτητης νεανικής οστεοπόρωσης) ή επακόλουθο κάποιου νοσήματος.

Τι την προκαλεί

Πληθώρα παθήσεων και καταστάσεων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της οστικής μάζας. Εδώ θα αναφερθούμε στα συχνότερα και πιο σημαντικά.

• Ενδοκρινολογικές παθήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νεανική οστεοπόρωση είναι:
  • Υπερθυρεοειδισμός
  • Υπερπαραθυρεοειδισμός
  • Σύνδρομο Cushing
  • Υπογοναδισμός, υπερπρολακτιναιμία
  • Σακχαρώδης διαβήτης (τύπου 1 και τύπου 2)
  • Νευρική ανορεξία
  • Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια
  • Πρόωρη εμμηνόπαυση 

• Γαστρεντερολογικές παθήσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νεανική οστεοπόρωση είναι:

  • Φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου (νόσος Crohn και ελκώδης κολίτιδα)

Νεανική οστεοπόρωση θα μπορούσε να προκύψει:

• Ως αποτέλεσμα μειωμένης λήψης θρεπτικών συστατικών, καθώς και μειωμένης απορρόφησης από το βλεννογόνο του εντέρου, λόγω της φλεγμονής που υπάρχει.
• Λόγω κοιλιοκάκης (δυσανεξία στη γλουτένη) και άλλων συνδρόμων δυσαπορρόφησης

• Ρευματολογικά νοσήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε νεανική οστεοπόρωση:
  • Ρευματοειδής αρθρίτιδα
  • Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
  • Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα
  • Και άλλα αυτοάνοσα νοσήματα που συνήθως χρήζουν φαρμακευτικής αγωγής με μέτριες έως μεγάλες ποσότητες κορτικοστεροειδών για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Υπάρχουν επίσης: 

• Οστεοπόρωση μετά από χημειοθεραπεία, ως αποτέλεσμα αμηνόρροιας για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Λόγω μεσογειακής αναιμίας
• Λόγω νεφρικής ανεπάρκειας
• Λόγω ηπατικής ανεπάρκειας
• Λόγω αλκοολισμού
• Λόγω θηλασμού. Μικρό ποσοστό γυναικών (περίπου 3-5%) μπορεί να εμφανίσει οστεοπόρωση όταν θηλάζει παραπάνω από 6 μήνες. Η μείωση της οστικής μάζας σχετίζεται με τη διάρκεια του θηλασμού και τη διάρκεια της αμηνόρροιας. 

«Παράπλευρη» φαρμακευτική απώλεια

Επιπλέον, η χρόνια λήψη κάποιων θεραπευτικών φαρμακευτικών αγωγών μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της οστικής μάζας. Όπως:

• Γλυκοκορτικοειδή φάρμακα
• Ανοσοκατασταλτικά
• Αντιεπηλιπτικά φάρμακα
• Χρόνια λήψη ηπαρίνης
• Χημειοθεραπευτικά φάρμακα (λόγω τεχνητής αμηνόρροιας)
• Αγωνιστές της GnRH ( φάρμακα για υποβοηθούμενη κύηση)

Μια “σιωπηλή” πάθηση

Η οστεοπόρωση είναι μια σιωπηλή πάθηση και γι’ αυτόν τον λόγο μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική για αρκετά χρόνια. Συνήθως ανακαλύπτεται  σε τυχαίο ακτινολογικό έλεγχο.

Ωστόσο, μπορεί κανείς να είναι σε εγρήγορση, ώστε να εντοπίσει έγκαιρα ότι κάτι δεν πάει καλά. Τα συμπτώματα που θα πρέπει να μας θορυβήσουν κάνοντάς μας να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό ιατρό είναι ο πόνος στην οσφύ, στα γόνατα, καθώς και στα κάτω άκρα. Αν δεν θεραπευτεί, μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα κυρίως στα μακρά οστά, αλλά και στη σπονδυλική στήλη.

Ειδικά στις νεαρές ηλικίες, ο πόνος αυτός που εντοπίζεται στις αρθρώσεις μοιάζει με αρθρίτιδα, γι’ αυτό και μπορεί να αποδοθεί σε ψυχογενείς αρθραλγίες ή και σε νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα. Οι πάσχοντες συνήθως παρουσιάζουν αναστολή ανάπτυξης (αναλόγως της ηλικίας τους) ή και απώλεια βάρους. Αν γίνει μέτρηση οστικής πυκνότητας, συνήθως το αποτέλεσμα δείχνει σοβαρή οστεοπενία.

Τρόποι αντιμετώπισης

Η αντιμετώπιση είναι πολύπλευρη. Στις περιπτώσεις που υπάρχει υποκείμενο νόσημα το οποίο προκαλεί την οστεοπόρωση, πρέπει να αντιμετωπιστεί το νόσημα. Σε περιπτώσεις ανεπάρκειας ορμονών, ο ασθενής λαμβάνει θεραπεία αποκατάστασης.

Όσοι νοσούν από τα ως άνω νοσήματα συχνά λαμβάνουν κάποια συντηρητική αγωγή με συμπληρώματα διατροφής και βιταμινών, τα οποία έχουν ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της οστεοπόρωσης.

Θεραπεία της οστεοπόρωσης γίνεται με φαρμακευτική αγωγή σε μορφή χαπιών, ενέσιμη μορφή ή και ενδοφλέβια.

Αναλόγως της σοβαρότητας της οστεοπόρωσης και την ύπαρξη ή όχι καταγμάτων, ο ιατρός επιλέγει να δώσει στον ασθενή και την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. 

Πέρα από τη λήψη θεραπευτικής αγωγής, δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε πως η γυμναστική και η σωστή διατροφή από νωρίς χτίζουν έναν υγιή και γερό σκελετό.

Ας είμαστε σε εγρήγορση: με τα πρώτα ανησυχητικά συμπτώματα, απευθυνόμαστε στο θεράποντα ιατρό μας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Bai JC, Gonzalez D, Mautalen C, et al. Long-term effect of gluten restriction on bone mineral density of patients with coeliac disease. Aliment Pharmacol Ther 1997; 11:157.
2. Sch?rch MA, Rizzoli R, Slosman D, et al. Protein supplements increase serum insulin-like growth factor-I levels and attenuate proximal femur bone loss in patients with recent hip fracture. A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Ann Intern Med 1998; 128:801.
3. Hannan MT, Tucker KL, Dawson-Hughes B, et al. Effect of dietary protein on bone loss in elderly men and women: the Framingham Osteoporosis Study. J Bone Miner Res 2000; 15:2504.
4. Rizzoli R, Bonjour JP. Dietary protein and bone health. J Bone Miner Res 2004; 19:527.
5. Kim J, Kim B, Lee H, et al. The Relationship between Prevalence of Osteoporosis and Proportion of Daily Protein Intake. Korean J Fam Med 2013; 34:43.
6. Kerstetter JE, Mitnick ME, Gundberg CM, et al. Changes in bone turnover in young women consuming different levels of dietary protein. J Clin Endocrinol Metab 1999; 84:1052.
7. Gregg EW, Cauley JA, Seeley DG, et al. Physical activity and osteoporotic fracture risk in older women. Study of Osteoporotic Fractures Research Group. Ann Intern Med 1998; 129:81.
8. Feskanich D, Willett W, Colditz G. Walking and leisure-time activity and risk of hip fracture in postmenopausal women. JAMA 2002; 288:2300.
9. Friedlander AL, Genant HK, Sadowsky S, et al. A two-year program of aerobics and weight training enhances bone mineral density of young women. J Bone Miner Res 1995; 10:574.
10. Cosman F, de Beur SJ, LeBoff MS, et al. Clinician's Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis. Osteoporos Int 2014; 25:2359.
11. Conley RB, Adib G, Adler RA, et al. Secondary Fracture Prevention: Consensus Clinical Recommendations from a Multistakeholder Coalition. J Bone Miner Res 2020; 35:36.
12. Papaioannou A, Morin S, Cheung AM, et al. 2010 clinical practice guidelines for the diagnosis and management of osteoporosis in Canada: summary. CMAJ 2010; 182:1864.
13. Crandall CJ, Newberry SJ, Diamant A, et al. Comparative effectiveness of pharmacologic treatments to prevent fractures: an updated systematic review. Ann Intern Med 2014; 161:711.
14. Cummings SR, Cosman F, Lewiecki EM, et al. Goal-Directed Treatment for Osteoporosis: A Progress Report From the ASBMR-NOF Working Group on Goal-Directed Treatment for Osteoporosis. J Bone Miner Res 2017; 32:3.
15. Barrionuevo P, Gionfriddo MR, Castaneda-Guarderas A, et al. Women's Values and Preferences Regarding Osteoporosis Treatments: A Systematic Review. J Clin Endocrinol Metab 2019; 104:1631.
16. Shoback D, Rosen CJ, Black DM, et al. Pharmacological Management of Osteoporosis in Postmenopausal Women: An Endocrine Society Guideline Update. J Clin Endocrinol Metab 2020; 105.
17. Qaseem A, Forciea MA, McLean RM, et al. Treatment of Low Bone Density or Osteoporosis to Prevent Fractures in Men and Women: A Clinical Practice Guideline Update From the American College of Physicians. Ann Intern Med 2017; 166:818.

Osteo_blog_11_2020