Η Ζωή με το Σακχαρώδη Διαβήτη

H ζωή με το Διαβήτη

Η αλλαγή του τρόπου ζωής για τα άτομα με Σακχαρώδη Σιαβήτη μπορεί να αποδειχθεί καίριας σημασίας 

Η αλλαγή του τρόπου ζωής για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη μπορεί να αποδειχθεί καίριας σημασίας και να παίξει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου καθώς και στην επίτευξη των θεραπευτικών στόχων που τίθενται. Η εκπαίδευση στη νόσο, η διάθεση για αυτοέλεγχο και αυτοδιαχείριση, η αλλαγή διατροφικών συνηθειών, η ενσωμάτωση της άσκησης στην καθημερινότητα, η διαχείριση του καπνίσματος και η ψυχολογική στήριξη είναι κάποιες αλλαγές που θα βοηθήσουν τα άτομα με Διαβήτη να αντιμετωπίσουν ευκολότερα την κατάσταση τους.

Διάφορες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η αλλαγή του τρόπου ζωής, η μεταβολή των καθημερινών συνηθειών και η ενσωμάτωση της εκπαίδευσης στη διαχείριση του Σακχαρώδους Διαβήτη μπορούν να παρέχουν καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και τελικά επίτευξη των θεραπευτικών στόχων. Όλες οι παραπάνω αλλαγές είναι ικανές να οδηγήσουν στην μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, στη μείωση του σωματικού βάρους και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου που πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη.

Πέραν όμως των ατομικών θεραπευτικών στόχων που γίνονται πιο βατοί με τις κατάλληλες αλλαγές της καθημερινότητας αυτές οι αλλαγές έχουν σημαντική επίδραση και στο τελικό κόστος τόσο για τον ασθενή όσο και για το σύστημα υγείας. Ειδικά όταν η θεραπευτική προσέγγιση εξατομικεύεται στις ανάγκες του ασθενούς και προσαρμόζεται στις δυνατότητες και στις δεξιότητες του τότε τα αποτελέσματα είναι ακόμα καλύτερα.

Η ενημέρωση, η αλλαγή του τρόπου ζωής και η εκπαίδευση στο σακχαρώδη Διαβήτη είναι μια συνεχής διαδικασία, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των ατόμων με Διαβήτη σε κάθε στάδιο της νόσου. Υπάρχουν όμως τέσσερα κρίσιμα σημεία, όπου καλό θα είναι να υπάρχει αναπροσαρμογή των στόχων ή των αλλαγών που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.

1. Στην διάγνωση
2. Στον ετήσιο γλυκαιμικό έλεγχο όπου θα πρέπει να διερευνηθούν οι ανάγκες για εκπαίδευση, μεταβολή στις διατροφικές συνήθειες και οι συναισθηματικές ανάγκες.
3. Όταν προκύψουν νέοι παράγοντες στην πορεία της νόσου (νέες επιπλοκές, νέες ανάγκες του ασθενούς, αλλαγές στην καθημερινότητα)
4. Όταν θα πρέπει να γίνει εντατικοποίηση ή μεταβολή της θεραπευτικής προσέγγισης.

Διατροφή

 Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του ΣΔ

Για πολλά άτομα με Διαβήτη το πιο δύσκολο ίσως μέρος της αντιμετώπισης του Διαβήτη είναι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών τους και ο καθορισμός του τι πρέπει να τρώνε, το πλάνο της διατροφής τους και οι μύθοι που κρύβονται πίσω από όλα αυτά. Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του ΣΔ και το κάθε άτομο θα πρέπει να έχει ενεργό ρόλο στις αποφάσεις για προσαρμογή της διατροφής του μέσω της εκπαίδευσης και της κατανόησης της κατάστασης.

Οι στόχοι που χρειάζεται να καθορίζονται από κοινού με τον γιατρό θα πρέπει να προωθούν το πρότυπο της υγιεινής διατροφής, αναδεικνύοντας την ποικιλία των τροφών που μπορεί κάποιος να καταναλώσει και στις κατάλληλες ποσότητες, ώστε να είναι δυνατή η βελτίωση της υγείας του και συγκεκριμένα:

1. Να μειώσει ή να διατηρήσει το σωματικό του βάρος
2. Να επιτύχει τους εξατομικευμένους στόχους όσον αφορά τη γλυκαιμία, την πίεση και τα λιπίδια
3. Να καθυστερήσει ή ακόμα και να εμποδίσει την εκδήλωση των επιπλοκών του ΣΔ

Οι οδηγίες και οι κατευθύνσεις που θα συμφωνηθούν με τον ΕΥ θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στην καθημερινότητα του ασθενούς, να είναι όσο το δυνατόν πιο σαφείς και εν τέλει να διατηρούν την απόλαυση του φαγητού χωρίς να αυξάνεται το άγχος και η ψυχολογική φόρτιση του ατόμου με ΣΔ.

Διατήρηση σωματικού βάρους

 Από μελέτες φαίνεται ότι παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά ΣΔ (συνήθως ΣΔτ2)

Ο έλεγχος του σωματικού βάρους είναι πολύ σημαντικός για τα άτομα με ΣΔ. Από μελέτες φαίνεται ότι παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά ΣΔ (συνήθως ΣΔτ2). Στόχος λοιπόν κάθε θεραπευτικής προσέγγισης πρέπει να είναι ο έλεγχος του βάρους μαζί με την επίτευξη των γλυκαιμικών στόχων για κάθε άτομο. Υπάρχουν πολλά και ισχυρά δεδομένα που καταδεικνύουν ότι ακόμα και η ήπια απώλεια σωματικού βάρους μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη από την προ-διαβητική κατάσταση σε ΣΔ αλλά και την εξέλιξη του Διαβήτη. Η απώλεια ακόμα και του 5% του αρχικού σωματικού βάρους, έχει δείξει, ότι βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο και μειώνει τις ανάγκες για αντιδιαβητικές αγωγές.

Και πάλι αυτές οι προσεγγίσεις πρέπει να είναι εξατομικευμένες.

Οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες, τα λιπαρά και το αλάτι είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες της καθημερινής διατροφής και αποτελούν σημεία που θα πρέπει να υπάρχει παρέμβαση ανάλογα τις ανάγκες του κάθε ατόμου.

Ως προς την κατανάλωση αλκοόλ, η ήπια κατανάλωση δεν φαίνεται να έχει επιπτώσεις στην μακροχρόνια ρύθμιση του σακχάρου στα άτομα με ΣΔ. Η σημαντική κατανάλωση αλκοόλ, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης υπογλυκαιμιών, αύξησης του βάρους ή ακόμα και υπεργλυκαιμία. Συνεπώς συνιστάται προσοχή στην κατανάλωση αλκοόλ από τους ασθενείς με ΣΔ και θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας για τις ποσότητες και τη συχνότητα κατανάλωσης.

Ψυχολογική υποστήριξη

Πολύ σημαντικό ρόλο στη καλή αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπλοκών του ΣΔ διαδραματίζει η σχέση ιατρού και ασθενούς

Η συναισθηματική ευεξία είναι ένα σημαντικό μέρος της φροντίδας και της αυτοδιαχείρισης του Διαβήτη. Τα ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα μπορούν να βλάψουν την ικανότητα του ατόμου ή της οικογένειας να κάνει ότι είναι απαραίτητο για την κατάλληλη φροντίδα του Διαβήτη και τελικά να επιδεινώσουν τη κατάσταση.

Πολύ σημαντικό ρόλο στη καλή αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπλοκών του ΣΔ διαδραματίζει η σχέση ιατρού και ασθενούς. Θα πρέπει να γίνεται εκτίμηση των ψυχολογικών επιπτώσεων σε διάφορα σημεία κλειδιά της πορείας της ασθένειας. Τέτοια είναι η διάγνωση του Διαβήτη, οι προγραμματισμένες επισκέψεις στον επιστήμονα υγείας, η εμφάνιση νέων συμπτωμάτων ή όταν εντοπίζονται προβλήματα με τον έλεγχο της γλυκόζης, την ποιότητα ζωής ή την αυτοδιαχείριση.

Η διαδικασία της εκτίμησης της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου που πάσχει από ΣΔ μπορεί να γίνεται άτυπα , υπό μορφή συζήτησης, είτε με την χρήση διαφόρων εργαλείων. Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις δυνατότητες του ασθενούς.

Αυτοέλεγχος

Οι μετρήσεις σακχάρου γίνονται με ειδικές συσκευές μέτρησης που πλέον είναι απλούστατες στη χρήση τους

Ο αυτοέλεγχος είναι πολύ σημαντικός για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη. Οι Διαβητικοί ασθενείς θα κληθούν να ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους και βάσει αυτών να προσαρμόσουν τη διατροφή και την ένταση της σωματικής τους δραστηριότητας, προκειμένου να βελτιώσουν τα επίπεδα γλυκόζης τους και να μειώσουν το κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμιών.

Οι μετρήσεις σακχάρου γίνονται με ειδικές συσκευές μέτρησης που πλέον είναι απλούστατες στη χρήση τους και αποθηκεύουν τα δεδομένα για περαιτέρω εκτίμηση από τους θεράποντες Ιατρούς.

Η συχνότητα του αυτοελέγχου θα καθοριστεί μετά από τη συνεννόηση του ασθενούς με το γιατρό του και θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες όπως το είδος του Διαβήτη και το είδος της θεραπευτικής αγωγής.

Η ενσωμάτωση του αυτοελέγχου στη καθημερινότητα είναι μια ακόμα σημαντική παράμετρος στην διαχείριση της νόσου.

Πηγές Αναφοράς

• Lifestyle management, Standards of Medical Care in Diabetes—2017, Diabetes Care: Jan. 2017 Volume 40, Supp 1 S33
• https://www.diabetes.org.uk/travel
• Wysocki T, et al. Diabetes Care, 1989; 12: 524-529

06 2020