Αναζητούμε προσωπικές λύσεις για κάθε μέρα

Η Ζωή με το Σακχαρώδη Διαβήτη

H ζωή με το Διαβήτη

Η αλλαγή του τρόπου ζωής για τα άτομα με Σακχαρώδη Σιαβήτη μπορεί να αποδειχθεί καίριας σημασίας 

Η αλλαγή του τρόπου ζωής για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη μπορεί να αποδειχθεί καίριας σημασίας και να παίξει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου καθώς και στην επίτευξη των θεραπευτικών στόχων που τίθενται. Η εκπαίδευση στη νόσο, η διάθεση για αυτοέλεγχο και αυτοδιαχείριση, η αλλαγή διατροφικών συνηθειών, η ενσωμάτωση της άσκησης στην καθημερινότητα, η διαχείριση του καπνίσματος και η ψυχολογική στήριξη είναι κάποιες αλλαγές που θα βοηθήσουν τα άτομα με Διαβήτη να αντιμετωπίσουν ευκολότερα την κατάσταση τους.

Διάφορες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η αλλαγή του τρόπου ζωής, η μεταβολή των καθημερινών συνηθειών και η ενσωμάτωση της εκπαίδευσης στη διαχείριση του Σακχαρώδους Διαβήτη μπορούν να παρέχουν καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και τελικά επίτευξη των θεραπευτικών στόχων. Όλες οι παραπάνω αλλαγές είναι ικανές να οδηγήσουν στην μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, στη μείωση του σωματικού βάρους και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου που πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη.

Πέραν όμως των ατομικών θεραπευτικών στόχων που γίνονται πιο βατοί με τις κατάλληλες αλλαγές της καθημερινότητας αυτές οι αλλαγές έχουν σημαντική επίδραση και στο τελικό κόστος τόσο για τον ασθενή όσο και για το σύστημα υγείας. Ειδικά όταν η θεραπευτική προσέγγιση εξατομικεύεται στις ανάγκες του ασθενούς και προσαρμόζεται στις δυνατότητες και στις δεξιότητες του τότε τα αποτελέσματα είναι ακόμα καλύτερα.

Η ενημέρωση, η αλλαγή του τρόπου ζωής και η εκπαίδευση στο σακχαρώδη Διαβήτη είναι μια συνεχής διαδικασία, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες των ατόμων με Διαβήτη σε κάθε στάδιο της νόσου. Υπάρχουν όμως τέσσερα κρίσιμα σημεία, όπου καλό θα είναι να υπάρχει αναπροσαρμογή των στόχων ή των αλλαγών που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.

  1. Στην διάγνωση
  2. Στον ετήσιο γλυκαιμικό έλεγχο όπου θα πρέπει να διερευνηθούν οι ανάγκες για εκπαίδευση, μεταβολή στις διατροφικές συνήθειες και οι συναισθηματικές ανάγκες.
  3. Όταν προκύψουν νέοι παράγοντες στην πορεία της νόσου (νέες επιπλοκές, νέες ανάγκες του ασθενούς, αλλαγές στην καθημερινότητα)
  4. Όταν θα πρέπει να γίνει εντατικοποίηση ή μεταβολή της θεραπευτικής προσέγγισης.

Διατροφή

 Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του ΣΔ

Για πολλά άτομα με Διαβήτη το πιο δύσκολο ίσως μέρος της αντιμετώπισης του Διαβήτη είναι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών τους και ο καθορισμός του τι πρέπει να τρώνε, το πλάνο της διατροφής τους και οι μύθοι που κρύβονται πίσω από όλα αυτά. Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του ΣΔ και το κάθε άτομο θα πρέπει να έχει ενεργό ρόλο στις αποφάσεις για προσαρμογή της διατροφής του μέσω της εκπαίδευσης και της κατανόησης της κατάστασης.

Οι στόχοι που χρειάζεται να καθορίζονται από κοινού με τον γιατρό θα πρέπει να προωθούν το πρότυπο της υγιεινής διατροφής, αναδεικνύοντας την ποικιλία των τροφών που μπορεί κάποιος να καταναλώσει και στις κατάλληλες ποσότητες, ώστε να είναι δυνατή η βελτίωση της υγείας του και συγκεκριμένα:

  1. Να μειώσει ή να διατηρήσει το σωματικό του βάρος
  2. Να επιτύχει τους εξατομικευμένους στόχους όσον αφορά τη γλυκαιμία, την πίεση και τα λιπίδια
  3. Να καθυστερήσει ή ακόμα και να εμποδίσει την εκδήλωση των επιπλοκών του ΣΔ

Οι οδηγίες και οι κατευθύνσεις που θα συμφωνηθούν με τον ΕΥ θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένες στην καθημερινότητα του ασθενούς, να είναι όσο το δυνατόν πιο σαφείς και εν τέλει να διατηρούν την απόλαυση του φαγητού χωρίς να αυξάνεται το άγχος και η ψυχολογική φόρτιση του ατόμου με ΣΔ.

Διατήρηση σωματικού βάρους

 Από μελέτες φαίνεται ότι παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά ΣΔ (συνήθως ΣΔτ2)

Ο έλεγχος του σωματικού βάρους είναι πολύ σημαντικός για τα άτομα με ΣΔ. Από μελέτες φαίνεται ότι παχύσαρκα ή υπέρβαρα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά ΣΔ (συνήθως ΣΔτ2). Στόχος λοιπόν κάθε θεραπευτικής προσέγγισης πρέπει να είναι ο έλεγχος του βάρους μαζί με την επίτευξη των γλυκαιμικών στόχων για κάθε άτομο. Υπάρχουν πολλά και ισχυρά δεδομένα που καταδεικνύουν ότι ακόμα και η ήπια απώλεια σωματικού βάρους μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη από την προ-διαβητική κατάσταση σε ΣΔ αλλά και την εξέλιξη του Διαβήτη. Η απώλεια ακόμα και του 5% του αρχικού σωματικού βάρους, έχει δείξει, ότι βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο και μειώνει τις ανάγκες για αντιδιαβητικές αγωγές.

Και πάλι αυτές οι προσεγγίσεις πρέπει να είναι εξατομικευμένες.

Οι υδατάνθρακες, οι πρωτεΐνες, τα λιπαρά και το αλάτι είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες της καθημερινής διατροφής και αποτελούν σημεία που θα πρέπει να υπάρχει παρέμβαση ανάλογα τις ανάγκες του κάθε ατόμου.

Ως προς την κατανάλωση αλκοόλ, η ήπια κατανάλωση δεν φαίνεται να έχει επιπτώσεις στην μακροχρόνια ρύθμιση του σακχάρου στα άτομα με ΣΔ. Η σημαντική κατανάλωση αλκοόλ, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης υπογλυκαιμιών, αύξησης του βάρους ή ακόμα και υπεργλυκαιμία. Συνεπώς συνιστάται προσοχή στην κατανάλωση αλκοόλ από τους ασθενείς με ΣΔ και θα πρέπει πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας για τις ποσότητες και τη συχνότητα κατανάλωσης.

Άσκηση

Η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τον έλεγχο της γλυκόζης του αίματος

Η σωματική δραστηριότητα είναι ένας γενικός όρος που περιλαμβάνει οτιδήποτε αυξάνει την κατανάλωση ενέργειας και πρέπει να αποτελεί σημαντικό μέρος της αλλαγής του τρόπου ζωής. Η άσκηση είναι μια πιο συγκεκριμένη μορφή σωματικής δραστηριότητας, που είναι δομημένη και σχεδιασμένη για να βελτιώσει τη φυσική κατάσταση. Τόσο η σωματική δραστηριότητα όσο και η άσκηση είναι σημαντικές. Η άσκηση έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τον έλεγχο της γλυκόζης του αίματος, μειώνει τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, συμβάλλει στην απώλεια βάρους και βελτιώνει την ευεξία.

Δομημένες παρεμβάσεις άσκησης διάρκειας τουλάχιστον 8 εβδομάδων έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κατά μέσο όρο 0,66% σε άτομα με Διαβήτη τύπου 2, ακόμη και χωρίς σημαντική αλλαγή στο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Υπάρχουν επίσης σημαντικά δεδομένα για τα επιπρόσθετα οφέλη στην υγεία (π.χ. αυξημένη καρδιαγγειακή αντοχή, μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη, βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη κλπ.). Τα άτομα με σακχαρώδη Διαβήτη θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους για το είδος, τον τρόπο και τη χρονική διάρκεια της άσκησής τους.

Κάπνισμα

Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η χρήση καπνού είναι υψηλότερη στους ενήλικες με χρόνιες παθήσεις

Το κάπνισμα είναι πολύ επιβαρυντικό για την υγεία. Υπάρχουν δεδομένα που σχετίζουν το κάπνισμα με διάφορα προβλήματα υγείας. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η χρήση καπνού είναι υψηλότερη στους ενήλικες με χρόνιες παθήσεις. Συγκεκριμένα μελέτες σε άτομα με Διαβήτη καταδεικνύουν σταθερά ότι οι καπνιστές (ακόμα και οι παθητικοί καπνιστές) έχουν αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, πρόωρου θανάτου και μικροαγγειακών επιπλοκών. Υπάρχουν πολλά δεδομένα που έχουν δείξει ότι το κάπνισμα μπορεί να έχει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη του Διαβήτη τύπου 2, ενώ η διακοπή του καπνίσματος συνδέθηκε με τη βελτίωση των μεταβολικών παραμέτρων και μείωση της αρτηριακής πίεσης και της λευκωματουρίας σε ένα έτος.

Τα πλεονεκτήματα από την διακοπή του καπνίσματος είναι αδιαμφισβήτητα πολλά και καλό είναι να γίνεται μια συζήτηση με τον Επιστήμονα Υγείας που σας παρακολουθεί για να σας βοηθήσει σε αυτή τη διαδικασία. Θα πρέπει να είναι ένας συνεχής στόχος για τους καπνιστές η διακοπή αυτής της συνήθειας και για τους μη καπνιστές η αποθάρρυνση έναρξης του. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι διακοπής του καπνίσματος και η προσέγγιση θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη.

Ψυχολογική υποστήριξη

Πολύ σημαντικό ρόλο στη καλή αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπλοκών του ΣΔ διαδραματίζει η σχέση ιατρού και ασθενούς

Η συναισθηματική ευεξία είναι ένα σημαντικό μέρος της φροντίδας και της αυτοδιαχείρισης του Διαβήτη. Τα ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα μπορούν να βλάψουν την ικανότητα του ατόμου ή της οικογένειας να κάνει ότι είναι απαραίτητο για την κατάλληλη φροντίδα του Διαβήτη και τελικά να επιδεινώσουν τη κατάσταση.

Πολύ σημαντικό ρόλο στη καλή αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπλοκών του ΣΔ διαδραματίζει η σχέση ιατρού και ασθενούς. Θα πρέπει να γίνεται εκτίμηση των ψυχολογικών επιπτώσεων σε διάφορα σημεία κλειδιά της πορείας της ασθένειας. Τέτοια είναι η διάγνωση του Διαβήτη, οι προγραμματισμένες επισκέψεις στον επιστήμονα υγείας, η εμφάνιση νέων συμπτωμάτων ή όταν εντοπίζονται προβλήματα με τον έλεγχο της γλυκόζης, την ποιότητα ζωής ή την αυτοδιαχείριση.

Η διαδικασία της εκτίμησης της ψυχολογικής κατάστασης του ατόμου που πάσχει από ΣΔ μπορεί να γίνεται άτυπα , υπό μορφή συζήτησης, είτε με την χρήση διαφόρων εργαλείων. Το σημαντικό είναι ότι πρέπει να είναι εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις δυνατότητες του ασθενούς.

Ταξίδια

Κάνοντας τη κατάλληλη προετοιμασία και μιλώντας με τον γιατρό τους τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη μπορούν να πραγματοποιήσουν τα ταξίδια που επιθυμούν

Ο Διαβήτης δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο όταν θέλετε να ταξιδέψετε. Οι γενικοί κανόνες που έχετε εντάξει στην καθημερινότητα και αφορούν τη διαχείριση του Διαβήτη θα πρέπει να ακολουθούνται και στα ταξίδια. Είναι σημαντικό βέβαια να γίνονται οι κατάλληλες προσαρμογές ανάλογα με τις ανάγκες του ταξιδιού ή τον προορισμό.

Κάνοντας τη κατάλληλη προετοιμασία και μιλώντας με τον γιατρό τους τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη μπορούν να πραγματοποιήσουν τα ταξίδια που επιθυμούν, ενώ παράλληλα να μειώσουν οποιοδήποτε ρίσκο προκύπτει από την αλλαγή των καθημερινών συνηθειών τους.

Η προετοιμασία του ταξιδιού θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια κάρτα ή σημειώσεις που να αναφέρουν την κατάσταση καθώς και τι αγωγή χρησιμοποιείται, ειδικά αν η αγωγή είναι ενέσιμη. Συνετό θα ήταν να έχετε μαζί σας μεγαλύτερες ποσότητες φαρμάκων από αυτές που θα χρειαζόσασταν κανονικά.

Όταν φτάσετε στο προορισμό σας, βρείτε σημεία που θα μπορούσατε να αποκτήσετε την αγωγή σας για να είστε έτοιμοι σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης (βρείτε ποια είναι η εμπορική ονομασία του φαρμάκου σας στον προορισμό σας). Μιλήστε με το γιατρό σας για να κάνετε οποιαδήποτε προσαρμογή, αν χρειαστεί, εξαιτίας αλλαγής κλίματος ή προορισμού.

Όταν ετοιμάζεστε για να ταξιδέψετε καλή ιδέα θα ήταν να έχετε σε δυο διαφορετικά σημεία τα φάρμακα που χρησιμοποιείτε, εάν ταξιδεύετε αεροπορικώς, να φροντίσετε να έχετε στην καμπίνα του αεροσκάφους την αγωγή σας. Αν είστε σε ενέσιμη αγωγή και πρέπει να ταξιδέψετε αεροπορικώς καλό θα ήταν να μιλήσετε με την αεροπορική εταιρεία ώστε να σας δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες.

Αυτοέλεγχος

Οι μετρήσεις σακχάρου γίνονται με ειδικές συσκευές μέτρησης που πλέον είναι απλούστατες στη χρήση τους

Ο αυτοέλεγχος είναι πολύ σημαντικός για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη. Οι Διαβητικοί ασθενείς θα κληθούν να ελέγχουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους και βάσει αυτών να προσαρμόσουν τη διατροφή και την ένταση της σωματικής τους δραστηριότητας, προκειμένου να βελτιώσουν τα επίπεδα γλυκόζης τους και να μειώσουν το κίνδυνο εμφάνισης υπογλυκαιμιών.

Οι μετρήσεις σακχάρου γίνονται με ειδικές συσκευές μέτρησης που πλέον είναι απλούστατες στη χρήση τους και αποθηκεύουν τα δεδομένα για περαιτέρω εκτίμηση από τους θεράποντες Ιατρούς.

Η συχνότητα του αυτοελέγχου θα καθοριστεί μετά από τη συνεννόηση του ασθενούς με το γιατρό του και θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες όπως το είδος του Διαβήτη και το είδος της θεραπευτικής αγωγής.

Η ενσωμάτωση του αυτοελέγχου στη καθημερινότητα είναι μια ακόμα σημαντική παράμετρος στην διαχείριση της νόσου.

Οικογένεια

Αν είστε άτομο με Διαβήτη, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι δεν είστε μόνοι σας

Η ζωή με το Διαβήτη  μπορεί να είναι μια καθημερινή πρόκληση, και μερικές φορές μπορεί να είναι πολύ δύσκολη συναισθηματικά. Οι αλλαγές που βιώνει ο άνθρωπος με Σακχαρώδη Διαβήτη αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον είναι πολλές και πολύπλοκες.

Αν είστε άτομο με Διαβήτη, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι δεν είστε μόνοι σας: με την υποστήριξη της οικογένειας και των φίλων, της ιατρικής ομάδας που σας παρακολουθεί, μπορείτε να αντιμετωπίσετε το Διαβήτη.

Φτιάξτε ένα προσωπικό σύστημα υποστήριξης που αποτελείται από την οικογένεια και τους φίλους, μιλήστε τους για το Διαβήτη σας και ζητήστε τη βοήθεια τους. Ενημερώστε τους για τους τρόπους που μπορούν να σας βοηθήσουν και εξηγήστε τους τις ανάγκες σας. Η οικογένειά σας και οι φίλοι σας θέλουν για να είστε υγιής και ευτυχισμένος κάθε μέρα. Εξετάστε τη δυνατότητα ένταξης σε μια ομάδα υποστήριξης για άτομα με διαβήτη, όπου οι άνθρωποι μπορούν να μιλήσουν για το διαβήτη τους.

Ο γιατρός με τον οποίο συνεργάζεστε μπορεί να σας βοηθήσει με τις συμβουλές του. Υπάρχουν επίσης εργαλεία που μπορούν να δράσουν συμβουλευτικά και να απαντήσουν στους προβληματισμούς σας και να εκτονώσουν τις ανησυχίες. Ένα τέτοιο εργαλείο είναι και οι «Χάρτες Συζήτησης – Μαθαίνοντας το Διαβήτη» όπου εξειδικευμένοι επαγγελματίες υγείας μπορούν μέσω συζήτησης να σας ενημερώσουν για κάποια από τα θέματα που μπορεί να σας απασχολούν γύρω από την πάθηση και την καθημερινότητα με αυτήν.

Κάθε άτομο με σακχαρώδη Διαβήτη χρειάζεται τη βοήθεια και την υποστήριξη της οικογένειας του. Ζώντας με το Διαβήτη είναι μια καθημερινή πρόκληση και για το λόγο αυτό θα βοηθούσε να εκπαιδεύεται στη διαχείριση της νόσου και το οικογενειακό περιβάλλον.

Ειδικά για τα άτομα με ΣΔτ1, το οικογενειακό περιβάλλον παίζει σημαντικό ρόλο. Η οικογένεια θα πρέπει να γνωρίζει ότι ενώ μπορεί να είναι πολύ αγχωτικές οι ενδεχόμενες αλλαγές που θα πρέπει να διαχειριστούν μετά τη διάγνωση, στην πραγματικότητα πολλά πράγματα θα μείνουν ίδια. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι ο προγραμματισμός και οι προετοιμασίες που θα πρέπει να γίνουν μέρος της καινούργιας καθημερινότητας. Η οικογένεια θα πρέπει να μάθει να λειτουργεί σαν ομάδα με διακριτούς ρόλους και ο καθένας να γνωρίζει το ρόλο του. Είναι καλό να μην εστιάζετε αποκλειστικά στο Διαβήτη αλλά και στα υπόλοιπα πράγματα που σας ενδιαφέρουν. Αφιερώστε χρόνο ο ένας στον άλλο και συζητήστε για ό,τι σας απασχολεί.

Πηγές Αναφοράς

  • Lifestyle management, Standards of Medical Care in Diabetes—2017, Diabetes Care: Jan. 2017 Volume 40, Supp 1 S33
  • https://www.diabetes.org.uk/travel
  • Wysocki T, et al. Diabetes Care, 1989; 12: 524-529

06 2017

Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμόδιου επαγγελματία υγείας.